Strona główna

Nowatorskie metody pracy z dziećmi w przedszkolu

Wiek przedszkolny to okres wzmożonej aktywności poznawczej  dzieci, wyrażającej się silną potrzebą intelektualnych wrażeń, dużym napięciem emocjonalnym i potrzebą działania. Zadaniem przedszkola jest tworzenie sytuacji, w których dzieci znajdą możliwość zaspokojenia tych potrzeb. Aby zapewnić dzieciom osiąganie systematycznych postępów i sukcesów na miarę ich możliwości, naukę radzenia sobie z trudnościami oraz warunki do wszechstronnego  rozwoju, nauczycielki wykorzystują wiele nowatorskich metod pracy – są to między innymi:

Metoda ruchowej ekspresji twórczej Rudolfa Labana

Metoda gimnastyki twórczej nazywana jest także metodą improwizacji ruchowej. Daje możliwość podejmowania ruchu zgodnie z własną inwencją twórczą, fantazją, doświadczeniem. U podstaw tej metody leży naturalna ruchliwość i naturalny styl motoryki dzieci. Pozwala ona na posługiwanie się różnymi formami ruchu i ekspresji jak: ćwiczenia muzyczno-ruchowe, zabawy, taniec, opowieść ruchowa, inscenizacja, improwizacja ruchowa, groteska, pantomima, scenki dramatyczne itp. W metodzie uwzględnia się łączenie ruchu z muzyką i rytmem - dlatego często przy realizacji zadań wykorzystuje się instrumenty perkusyjne. Każdy ćwiczący wykonuje zadanie ruchowe na swój sposób i wobec tego pokaz wykonania nie jest niezbędny. Należy tylko ćwiczącym wyjaśnić, co mają robić, natomiast sposób wykonania będzie zależał od ich inwencji twórczej, pomysłowości, fantazji oraz doświadczeń ruchowych.
Metoda gimnastyki twórczej wprowadzana jest do codziennych zajęć ruchowych z dziećmi w celu rozwijania wyczucia własnego ciała, ciężaru, siły, orientacji w przestrzeni, rozwijania wyczucia płynności ruchów i poruszania się w przestrzeni i czasie, współdziałania z partnerem lub grupą.

Metoda Carla Orffa

Twórca metody wyszedł z założenia, iż sprawność fizyczną dzieci należy rozwijać w ścisłej korelacji z kulturą rytmiczno-muzyczną oraz z kulturą żywego słowa. Dlatego nawiązuje on do tradycyjnych, zanikających we współczesnych czasach form zabaw, ćwiczeń, tańców, muzyki, porzekadeł, legend, baśni, poezji, prozy itp. Te ginące formy ruchowo-muzyczno-słownych zainteresowań dzieci znalazły się u podstaw metody, której głównym celem i zadaniem jest wyzwolenie u dzieci tendencji do samo ekspresji i rozwijanie inwencji twórczej (zwłaszcza powiązanie muzyki z ruchem stanowi bardzo charakterystyczny rys omawianej metody). Szeroko rozbudowany repertuar ćwiczeń i zabaw daje możliwość rozwijania inwencji zarówno dzieciom wysoko uzdolnionym, jak i wykazującym trudności w pewnych obszarach rozwoju. Muzyka, ruch i żywe słowo przenikają się wzajemnie, przy czym w konkretnych ćwiczeniach dominuje zwykle jeden z wymienionych elementów, gdy inne spełniają roję towarzyszącą lub podrzędną.
Zaspokojenie potrzeby ruchu w formie dobranej przez dzieci, daje okazję do rozładowania napięć emocjonalnych i do ich odreagowania.

Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne

Metoda jest prosta, naturalna i możliwa do zastosowania w każdych warunkach, bez konieczności używania specjalnych przyrządów. Metoda nie zawiera elementów współzawodnictwa. Po bardziej intensywnym wysiłku następuje odpoczynek i relaks. Metoda nawiązuje do „języka ciała”, czyli ćwiczenia stanowią formę komunikowania się z innymi, są to raczej doświadczenia ruchowe, cielesne i emocjonalne niż normalne ćwiczenia. Ze względu na swą prostotę,  naturalność i możliwość stosowania jej w każdych warunkach, jest to metoda dla każdego - każdy może w niej uczestniczyć w takim zakresie, w jakim jest to dla niego możliwe. Nie ma słabszych, gorszych czy smutnych. Wszyscy są aktywni, radośni i zwycięscy. Dzieci ćwiczą parami lub w małych grupach, każdemu coś się uda, każdy zostanie pochwalony i zachęcony do dalszych wysiłków.
Celem tej metody jest wspomaganie rozwoju psychoruchowego dzieci i terapia zaburzeń rozwoju, czyli doświadczenie ruchu, kontaktu emocjonalnego, fizycznego, społecznego, poznanie własnego ciała. Stosując tę metodę dążymy do rozwijania u dzieci świadomości schematu ciała, orientacji w czasie i przestrzeni w środowisku zewnętrznym, poczucia bezpieczeństwa, zaufania do siebie i partnera, współdziałania, własnej inwencji, pewności siebie, spontaniczności ruchu i zachowań, sprawności ruchowej, wyobraźni, koncentracji uwagi, a także do integracji środowiska, w którym dzieci się rozwijają oraz umiejętności rozluźniania się po okresie napięcia i koncentracji.

Metoda aktywnego słuchania muzyki Batii Strauss

Metoda pozwala na przybliżenie dzieciom utworów muzyki klasycznej. Dzieci aktywnie słuchają muzyki, tzn. słuchając, wykonują proste ruchy rytmiczne siedząc, lub proste ruchy taneczne proponowane przez nauczyciela. W przypadku dzieci młodszych są to proste ruchy ilustracyjne, krótkie opowiadania związane z każdym utworem muzycznym. Poprzez „aktywne słuchanie” dzieci nieświadomie poznają strukturę utworu muzycznego. Kontakt z muzyką jest dla dzieci źródłem twórczych poczynań, różnorodnych poszukiwań, stymuluje dzieci do wyrażania się np. w tańcu lub śpiewie. Poprzez kontakt z muzyką rozwijają się u dzieci pozytywne cechy charakteru, zdolności poznawcze, a cała osobowość kształtowana jest harmonijnie i wszechstronnie.

Metoda Alfreda i Marii Kniessów

Metoda ma na celu kształtowanie i rozwój fizyczny dzieci przez ruch, muzykę, zastosowanie oryginalnych przyborów. Ćwiczenia odbywają się na wszystkich grupach mięśniowych z uwzględnieniem automasażu. Jednocześnie uwrażliwia się dzieci na piękno muzyki klasycznej. W metodzie główny nacisk kładzie się na ruch. Ważną rolę spełniają przybory do ćwiczeń ruchowych oraz przybory do wytwarzania dźwięków, w tym wykonane własnoręcznie.

Metoda edukacji przez ruch Doroty Dziamskiej

Metoda wykorzystuje naturalny, spontaniczny ruch dzieci w celu uaktywnienia ich zmysłów, dzięki którym poznają otaczający świat. Narzędziem edukacji przez ruch jest koło integracji sensorycznej – spójności  i jednoczesności wykonywanych  przez dzieci czynności (dzieci patrzą, słuchają, kreślą, chodzą...), aktywizowania jednocześnie wielu zmysłów w procesie edukacyjnym. Ważnym elementem jest ruch np. w postaci klaskania, wyrzucania rąk, wahania, kołysania się w ławce, wstawania, siadania, krzyżowania nóg pod stołem, rąk na ławce, stukania palcami, kreślenia palcami po blacie różnorodnych wzorów, wędrówki palcami po kartce, zaciskania pięści, wyrzutów pięści lub dłoni w górę lub w dół, skoków, obrotów - a wszystko to spontanicznie i zgodnie z potrzebą poruszania się w mniejszej lub większej przestrzeni.
Obserwacja tych ruchów przez nauczycielkę staje się źródłem wielu ważnych informacji o samych dzieciach: kto z grupy jest dzieckiem kinestetycznym, kto radzi sobie z koordynacją, a kto wymaga wsparcia w tym względzie. Proponowane ćwiczenia uwzględniają możliwości motoryki dzieci oraz fizjologiczny ruch organizmu (zróżnicowanie ćwiczeń dla różnych grup wiekowych), a także rozwój społeczny dzieci (wspólnie z kolegami wykonywanie prac plastycznych). Istotnym elementem metody jest wykorzystanie origami oraz innych form plastycznych.  

Metoda nauczania matematyki Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej

W edukacji matematycznej najważniejsze są osobiste doświadczenia dzieci. Stanowią one budulec, z którego dzieci tworzą pojęcia i umiejętności. Jeżeli doświadczenia te są specjalnie dobrane, przyczyniają się także do rozwoju myślenia i hartowania dziecięcej odporności.
Program edukacji matematycznej obejmuje następujące kręgi tematyczne: orientacja przestrzenna, rytmy, kształtowanie umiejętności liczenia, a także dodawania i odejmowania, wspomaganie rozwoju operacyjnego rozumowania; rozwijanie umiejętności mierzenia długości, klasyfikacja, układanie i rozwiązywanie zadań arytmetycznych, zapoznanie dzieci z wagą i sensem ważenia, mierzenie płynów, intuicja geometryczna, kształtowanie gier przez dzieci, zapisywanie czynności matematycznych.
Zajęcia należy prowadzić dotąd, dopóki sprawiają dzieciom przyjemność. Do prowadzenia zajęć potrzebne są specjalne dobrane przedmioty: Miś-pacynka, liczmany - kółka, trójkąty, kwadraty, liczydełka, kartoniki z cyframi i znakami arytmicznymi, seria obrazków, domino, geoplan (płytka z otworkami do przewlekania sznurowadła), figury geometryczne, karty logiczne, kostki do gry i obrazki. Do prowadzenia zajęć wykorzystywane są jeszcze inne przedmioty (nasiona dużej fasoli, kasztany, kolorowe guziki, klamerki do przypinania bielizny, frotki, kapsle itp).
Celem metody jest wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci. Zaplanowane działania służą wprowadzeniu nowych treści lub uporządkowaniu i ukierunkowaniu nagromadzonych doświadczeń dzieci. Metoda ma szczególnie wspomagać rozwój umiejętności matematycznych i uczyć radzenia sobie z emocjami. Okres przedszkolny to czas otwierania się ciekawskich, dziecięcych oczu na świat, czas poznawania i doświadczania. To także okres wielkich możliwości, które wymagają odpowiedniej stymulacji i bodźców potrzebnych do kształtowania czynności umysłowych. W edukacji matematycznej ważne jest, aby mieć świadomość tego, w jaki sposób dzieci w wieku przedszkolnym uczą się. Metoda sprzyja rozwojowi inteligencji operacyjnej dzieci, uodparnia je na sytuacje trudne i rozwija umiejętności matematyczne.

Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz

Założeniem metody jest jednocześnie rozwijanie funkcji językowych, funkcji spostrzeżeniowych: wzrokowych, słuchowych, dotykowych, kinetycznych i motorycznych oraz współdziałania między tymi funkcjami, czyli integracji percepcyjno-motorycznej. Są to funkcje, które leżą u podstaw złożonych czynności czytania i pisania. Usprawniane w tym zakresie, jak również kształtowanie lateralizacji (ćwiczenia ustalania ręki dominującej) i orientacji w prawej i lewej stronie ciała, jest wskazana dla dzieci przygotowujących się do nauki czytania i pisania, natomiast jest niezbędne dla dzieci, u których występuje opóźnienie rozwoju tych funkcji.
Ćwiczenia prowadzą do większej harmonii rozwoju psychoruchowego, a doskonalenie integracji percepcyjno-motorycznej i kompetencji językowych, ułatwia dzieciom naukę czytania i pisania oraz zapobiega ewentualnym przyszłym niepowodzeniom szkolnym.

Pedagogika zabawy „Klanza”

Pedagogika zabawy jest metodą, która stwarza możliwości dzieciom do działania w atmosferze akceptacji i zaufania. Celem pedagogiki zabawy jest dostarczenie prowadzącemu różnorodnych pomysłów, które umożliwią świadomą i kreatywną pracę z grupą. Aktywizowanie dzieci jest obecnie uznawane za najważniejszą zasadę nauczania i uczenia się. Głównymi celami metody są: harmonijny i wszechstronny rozwój dzieci, pomoc w odkrywaniu ich najlepszych cech. Metoda włącza do nauczania i wychowania metody kreatywne, aktywizujące, pobudzające emocje i wyobraźnię, z przełożeniem ich na takie sytuacje, w których dzieci mogą bez lęku rozwijać swoje najlepsze strony. Metoda proponuje zabawy i gry, które:
- zapewniają dobrowolność uczestnictwa,
- wykluczają rywalizację,
- dają możliwość komunikowania się poprzez ruch, słowo, plastykę, oraz inne środki wyrazu.
Głównym atrybutem wykorzystywanym w pracy tą metodą jest duża, kolorowa chusta, która przyciąga uwagę dzieci, ożywia je oraz daje wiele radości i uśmiechu. Jest ona wspaniałym środkiem do rozbudzenia dziecięcej wyobraźni, kiedy staje się balonem, wiatrem, łodzią, siecią rybacką oraz tym wszystkim, o czym tylko można pomarzyć. Możliwości jej zastosowania są nieograniczone, dlatego staje się ona dowodem na to, że im prostsze formy i pomoce, tym lepsza zabawa.

Metoda twórczego myślenia Jasona Osborne´a „Burza mózgów”

Metoda jest szczególnie polecana podczas rozwiązywania różnorakich problemów. Wszyscy uczestnicy mają prawo zgłaszać swoje pomysły na rozwiązanie problemu, a pomysły te nie podlegają ocenie. Ważna jest duża liczba pomysłów, nie jest istotne, kto jest ich autorem i czy da się je wykorzystać. Po zakończeniu ich zbierania można przystąpić do oceny pomysłów pod kątem przydatności do rozwiązania konkretnego zadania. Wszystko odbywa się razem w grupie, z poszanowaniem odrębnych zdań i poglądów – nie ma złych czy głupich pomysłów.

Sztuka składania papieru Origami

Orgiami jest sztuką, która przede wszystkim uczy obserwacji życia, kształtuje i wyrabia smak artystyczny, rozwija fantazję, zainteresowanie światem, wyrabia zręczność manualną, kształci cierpliwość i uczy organizacji pracy. Składanie papieru wymaga już ukształtowanej do pewnego stopnia koordynacji ruchów rąk i współpracy palców. Łamanie papieru ćwiczy umiejętność panowania nad ruchami ręki, przechodzenia od ruchów szerokich i płynnych do drobnych, oderwanych i bardziej precyzyjnych. Zajęcia te ukierunkowują spostrzegawczość, ćwiczą uwagę i wytrwałość, przyczyniaj się do usprawniania koordynacji wzrokowo- ruchowej. Podczas składania modeli dzieci poznają otaczającą rzeczywistość. Odtwarzając kształt trzeba dokonać wielu operacji myślowych, wyodrębnić i scalić cechy, zapamiętać. Orgiami pomaga w utrwalaniu pojęć geometrycznych takich jak trójkąt, kwadrat, połowa. W toku działania dzieci ujawniają swoje możliwości, pomysłowość i wyzwalają aktywność. Nauczycielka musi dokładnie pokazać, objaśnić kolejne etapy, a następnie pomagać dzieciom w kolejnych fazach składania. Zadania muszą być dostosowane do możliwości manualnych i technicznych przedszkolaka. Wszystkie figurki są wykonywane zgodnie z instrukcją, ale ich zdobienie, sposób wykończenia pozostawiamy pomysłowości i twórczej inwencji dziecka.

Zabawy badawcze, doświadczenia, obserwacje przyrodnicze

Naturalną metodą poznawczą stosowaną w przedszkolu jest aktywność badawcza dzieci, która występuje w dwóch postaciach. Pierwsza to samodzielne odkrywanie. Dzieci mają tu pełną swobodę działania, same wyznaczają sobie tempo i czas pracy, ale jednocześnie jest to uczenie się drogą prób i błędów, w którym dzieci narażone są na wiele trudności i porażek. Drugi sposób odbywa się pod kierunkiem nauczycielki. Nauczycielka pełni tu rolę inicjatora sytuacji, prowokuje do stawiania pytań, udostępnia stosowane metody i pomoce badawcze, ukierunkowuje dzieci podczas badań i eksperymentowania.

Pozytywny wpływ stosowania nowatorskich rozwiązań w edukacji powoduje ich jednoczesne oddziaływanie na wiele funkcji psycho–fizycznych, co sprawia, że dzieci zarówno poszerzają swoją wiedzę, jak i rozwijają procesy poznawcze (szczególnie logiczne i twórcze myślenie), doskonalą umiejętności społeczne, rozwijają inteligencję emocjonalną, a także doskonalą sprawność ruchową i zdolności muzyczne. Głównym celem stosowania tych rozwiązań, jest dbałość o wszechstronny rozwój dzieci, wzmacnianie więzi między dziećmi w grupie oraz zapewnienie im dobrej zabawy oraz możliwości przeżycia przygody. Stosowane w przedszkolu metody wychodzą naprzeciw dziecięcej potrzebie poznawania i doświadczania otaczającego świata, radosnego tworzenia, wesołej zabawy, aktywności ruchowej, kontaktu z rówieśnikami i poczucia bycia ważną częścią grupy.